สรุปประเภทของหลักสูตร

หลักสูตรกว้าง คือหลักสูตรที่นำเนื้อหาสาระแต่ละวิชามารวมเข้าด้วยกันเป็นหนึ่งวิชา เช่น การนำเอาเนื้อหาจากเรื่อง พืชคณิต เขาคณิต พื้นที่ มารวมเป็นวิชาคณิตศาสตร์ โดยมีจุดประสงค์รวมเนื้อหาสาระต่างวิชา มาเป็นวิชาเดียวกันข้อดีคือ ในการเรียนการสอนนั้น ทั้งผู้เรียนผู้สอนเกิดความเข้าใจและมีทัศนคติในสิ่งที่เรียนกว้างขึ้น แต่ข้อเสียคือ เราไม่สามารถเจาะลึกเนื้อหาสาระวิชาๆนั้นได้ลุมลึกมากยิ่งขึ้น

หลักสูตรบูรณาการนั้นมีกรพัฒนามาจากหลักสูตรกว้างเป็นการครอบคลุมหลากหลายวิชาเข้าเป็นวิชาเดียวและหลักสูตรบูรณาการยังเป็นการบูรณาการระดับที่ใหญ่ที่สุดเพราะมีผลกระทบต่อการจัดโครงสร้างหลักสูตรและการบริหารจัดการ โดยมีเหตุผลและพื้นฐานทางความคิด 3ข้อดังนี้ 1.เหตุผลทางจิตวิทยา 2.เหตุผลทางสังคมวิทยา 3.เหตุผลทางการบริหารรูปแบบหลักสูตรบูรณาการ 1.บูรณาการภายในหมวดวิชา 2.บูรณาการภายในหัวข้อและโครงการ 3.บูรราการโดยการผสมผสานปัญหาและความต้องการของผู้เรียนและของสังคม

หลักสูตรแฝง เป็นหลักสูตรที่ไม่ได้เขียนไว้เป็นลายลักษณ์อักษร หรือผู้สอนไม่ได้ตั้งใจสอน แต่เกิดขึ้นเองระหว่างผู้สอนกับผู้เรียนโดยมีการแลกเปลี่ยนความรู้หรือประสบการณ์ซึ่งกันและกันมีจุดประสงค์ฝึกความอดทนของร่างกายให้แข็งแรง และต้องการให้อยู่ในกฎระเบียบ โดยการตั้งกฎขึ้นมา
    แจ็คสัน1968:36 ได้ทำศึกษาลักษณะที่สำคัญของห้องเรียนและได้ชี้ให้เห็นถึงธรรมชาติของกระบวนการ การเรียนรู้ทางสังคมและความสำคัญของหลักสูตรแฝงว่า ในขณะที่ใช้ชีวิตอยู่ในโรงเรียน นักเรียนเรียนรู้ที่จะปรับตนเองให้สอดคล้องกับเจตจำนงของครู แล้วควบคุมการกระทำของตนเองให้เป็นที่ยอมรับ เขาเรียนรู้ที่จะยอมรับและปฏิบัติตามกฎระเบียบ และกิจวัตรต่างๆ

หลักสูตรประสบการณ์เกิดขึ้นเพื่อแก้ปัญหา โดยการใช้ประสบการณ์แก้ไขปัญหาหลักสูตรไม่ว่าจะเป็นหลักสูตรรายวิชาหรือหลักสูตรกว้าง ล้วนไม่ส่งเสริมให้ผู้เรียนสนใจและกระตือรือร้นในการเรียนเท่าที่ควรพื้นฐานความคิดของหลักสูตรนี้มีมาตั้งแต่สมัยรุซโซ (Rousseau) และเพลโต (Plato) แต่ได้นำมาปฏิบัติจริงเมื่อต้นศตวรรษที่ 20 นี้เองนับเป็นก้าวแรกที่ยึดเด็กหรือผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง

หลักสูตรสูญ เป็นหลักสูตรที่ไม่ได้มีปรากฎอยู่ให้เห็นในแผนการเรียนรู้ (ไม่ได้บรรจุไว้ในหลักสูตร) เนื้อหาส่วนใหญ่ สอนเนื้อหาเก่าๆ ซ้ำๆ ไม่เปลี่ยนแปลง เป็นหลักสูตรที่นักวิชาการไม่ค่อยรู้จัก

หลักสูตรสัมพันธ์วิชา เป็นหลักสูตรที่มีความสัมพันธ์กันในหมวดวิชาหรือสัมพันธ์กันแต่ละวิชา แนวคิดของหลักสูตรนี้ เป็นแนวคิดที่พยายามจะขจัดปัญหาที่เกิดขึ้นในหลักสูตรหมวดวิชา เพราะหลักสูตรหมวดวิชานั้นมีขอบเขตเนื้อหาอย่างกว้างขวาง ทำให้เกิดการซ้ำซ้อนในด้านเนื้อหา

หลักสูตรแกน มีลักษณะคล้ายกับหลักสูตรหมวดวิชา หลักสูตรสัมพันธ์ ซึ่งเป็นหลักสูตรที่ผสมผสานเนื้อหาต่าง ๆ ที่ใกล้เคียงกันเพื่อรวมเข้ากันเป็นหมวดหมู่เดียวกัน โดยเน้นวิธีแก้ปัญหาของส่วนบุคคลหรือส่วนรวมก็ได้ 

          หลักสูตรเกลียวสว่าน เป็นการจัดเนื้อหา หรือหัวข้อเนื้อหาเดียวกันในทุกระดับชั้น แต่มีความยากง่ายและความลึกซึ้งแตกต่างกัน กล่าวคือ ในชั้นต้นๆจะสอนในเรื่องง่ายๆและค่อยเพิ่มความยาก และความลึกลงไปตามระดับชั้นที่สูงขึ้นไปคล้ายกับเกลียวของสว่านนั้นเอง

หลักสูตรรายวิชานั้นมีโครงสร้างของเนื้อหารายวิชาในหลักสูตรจะถูกแยกออกจากกันเป็นรายวิชาโดยไม่จำเป็นต้องมีส่วนเกี่ยวข้องกัน ไม่ว่าด้านเนื้อหาหรือการสอน สำหรับการปรับปรุงหลักสูตรนั้น มีอยู่2วิธี 1. จัดเรียงลำดับเนื้อหา 2. เชื่อมโยงเนื้อหาเข้าด้วยกัน (หลักสูตรรายวิชานั้นจะไม่เน้นเนื้อหารายวิชาในการสอน)