ศาสตราจารย์ ดร.สาโรช บัวศรี ได้กล่าวถึงหลักสูตรการศึกษาว่าต้องมีการนำเอาพุทธปรัชญามาใช้ในการแก้ปัญหา คือเป็นการประยุกต์เข้ากับการศึกษาเพื่อการแก้ปัญหา โดยใช้อริยสัจจ์ ๔ เปรียบเทียบกับการแก้ปัญหา[๗]หรือเป็นการบูรณาการการศึกษาให้เกิดการเชื่อมโยงวิชาการต่างๆ ที่สอนให้มีความสอดคล้องกัน เพื่อให้การเรียนไม่เกิดความซ้ำซ้อนของวิชาการต่างๆ ดังนั้น ดร.สาโรช บัวศรี จึงได้เสนอให้มี การพัฒนาหลักสูตร เพื่อส่งเสริมให้เกิดการบูรณาการ ว่ามี ๔ วิธี คือ[๘
วิธีที่ ๑ พยายามจัดวิชาที่เห็นว่าเกี่ยวข้องกันอย่างชัดเจน ให้ได้อยู่ในสัปดาห์เดียวกัน หรือในเดือนเดียวกัน เช่นประวัติศาสตร์กับภูมิศาสตร์ เป็นต้น
วิธีที่ ๒ ให้รวบรวมวิชาที่ใกล้ชิดกันมากๆ ให้อยู่ในกลุ่มเดียวกัน คือ ให้เป็นวงวิชากว้างๆ เช่น วิชาอ่าน เขียนเรียงความ ไวยากรณ์โดยให้ชื่อกลุ่มนี้ว่า ศิลปะทางภาษา เป็นต้น
วิธีที่ ๓ ควรแบ่งหลักสูตรออกเป็น ๒ ตอนใหญ่ ดังต่อไปนี้ คือ
(๑) วิชาแกนซึ่งมุ่งให้ผู้เรียนได้เกิดสภาพที่เรียกว่า บูรณาการโดยตรง คือ บังคับทุกคน คาดคะเนไว้ล่วงหน้าว่า ให้เรียนอะไรบ้าง และ ครูกับนักเรียนพิจารณาร่วมกัน
(๒) วิชาต่างๆ ซึ่งแยกสอนเป็นวิชาๆ ไปตามเดิมทั้งนี้เพื่อมุ่งให้เกิดความช่ำชองในแต่ละวิชา เช่น คณิตศาสตร์ ภาษาต่างประเทศ
วิธีที่ ๔. ปรับปรุงข้อที่สามให้ตรงกับความเป็นจริงในชีวิตจริง คือ พยายามแก้ปัญหาของเด็ก ร่วมกัน โดยถือเอาตัวเด็ก คือ ปัญหาของเด็กนั่นเอง เป็นศูนย์กลาง (Child centered) และให้เรียนวิชาต่างๆ ตามปรกติเพื่อสนองความต้องการของตนเองและสังคม
ศาสตราจารย์สาโรช บัวศรี ท่านเห็นว่า หลักสูตรการศึกษาที่ดีต้องมีลักษณะบูรณาการวิชาเรียนเข้ากันได้ในแต่ละวัน คือ วิชาไหนที่เหมือน หรือคล้ายๆ กันก็ควรที่จะเรียนในวันเดียวกัน หรือ รวบเป็นวิชาเดียวกัน ให้เหมาะสมกับผู้เรียนที่เป็นศูนย์กลาง คือ ความเหมาะสมกับวัยและอายุของผู้เรียน หรือความพร้อมของผู้เรียน
การเรียนการสอนในทรรศนะศาสตราจารย์ ดร.สาโรช บัวศรี
ศาสตราจารย์ ดร.สาโรช บัวศรี ได้มีทรรศนะไว้ว่าการสอนที่ดีควรเป็นการสอนแบบใช้วิธีแก้ปัญหาซึ่งมีอยู่ ๕ ขั้น[๙] คือ
ขั้นที่ ๑ เป็นการกำหนดปัญหา
ขั้นที่ ๒ การตั้งสมมุติฐาน
ขั้นที่ ๓ การทดลองปฏิบัติ
ขั้นที่ ๔ การวิเคราะห์ผลของการทดลอง
ขั้นที่ ๕ การสรุปผล
ในทรรศนะศาสตราจารย์สาโรช บัวศรี วิธีการแบบวิทยาศาสตร์ ทั้ง ๕ ประการนี้จะทำให้การศึกษาเกิดมีสภาวะที่เรียกว่าบูรณาการ สามารถเกิดผลได้ดีเป็นการเรียนที่สามารถนำเอามาใช้ในชีวิตจริงได้ การเรียนการสอนแบบแก้ปัญหาซึ่งเป็นไปในลักษณะแบบวิทยาศาสตร์ ที่สามารถวัดได้ เห็นได้อย่างชัดเจน มีกรอบแนวคิดที่ชัดเจน และสาโรช บัวศรี ยังได้นำเอาวิธีการอย่างวิทยาศาสตร์มาประยุกต์กับอริยสัจจ์ ๔ ร่วมอยู่ด้วย เป็นการวิเคราะห์วิธีการอย่างวิทยาศาสตร์กับอริยสัจจ์ ๔ เพื่อร่วมในการแก้ปัญหาไม่เพียงแต่ขณะปัจจุบันเท่านั้น แต่ต้องมีการแก้ทั้งด้านกายภาพของปัญหา และพฤติกรรมของปัญหาพร้อมกันไปด้วย ซึ่งการเรียนการสอนจะประสบผลไม่เพียงแต่ด้านวิชาการ ที่หมายถึงผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียนที่มีต่อการแก้ไขปัญหาเท่านั้น แต่ต้องเป็นไปเพื่อการลดความโลภ ความโกรธความ และความหลง หรืออวิชชาความไม่รู้ของตนไปเรื่อย หรือเป็นไปอย่างครบกระบวนการอย่าง “ปฏิจจสมุปบาท” คือการอิงอาศัยของสิ่งต่างๆ การแก้ปัญหาจึงต้องมีการแก้อย่างสาวเหตุปัจจัย ไม่ด่วนสรุป แต่เป็นการพิจารณาอย่างเข้าใจ รอบคอบอย่างมีโยนิโสมนสิการ
การจัดการศึกษาในทรรศนะศาสตราจารย์สาโรช บัวศรี
ศาสตราจารย์ ดร.สาโรช บัวศรี ได้ให้แนวทางการจัดการศึกษา หรือ วิธีสอนแม่บทสำหรับโรงเรียนว่าต้องใช้วิธีการแห่งปัญญา คือ สอนตามหลักอริยสัจจ์ ๔ ซึ่งตรงกับวิธีการแก้ปัญหาแบบวิทยาศาสตร์ กล่าวคือ
ขั้นที่ ๑ การกำหนดปัญหา ซึ่งตรงกับขั้นทุกข์ในอริยสัจจ์
ขั้นที่ ๒ การตั้งสมมุติฐาน ซึ่งตรงกับขั้นสมุทัยในอริยสัจจ์
ขั้นที่ ๓ การทดลองและเก็บข้อมูล ซึ่งตรงกับขั้นนิโรธในอริยสัจจ์
ขั้นที่ ๔ การวิเคราะห์และสรุปผล ซึ่งตรงกับขั้นมรรคในอริยสัจจ์[๑๐]
ดร.สาโรช บัวศรี ต้องการ ให้การจัดการศึกษาเป็นไปในรูปแบบการตั้งโจทย์ ตามหลักอริยสัจจ์ ๔ ซึ่งประยุกต์มาจากวิธีการอย่างวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นการปรับหรือประยุกต์พุทธปรัชญาให้กลมกลืนกับแนวคิดสมัยใหม่ เพื่อเอาไปใช้ในการแก้ไขปัญหา ทั้งต่อการเรียน และการจัดรูปแบบการศึกษา หรืออื่นๆ ได้อีกมาก ซึ่งวิธีการอย่างวิทยาศาสตร์นั้น ไม่ได้ให้สิ่งที่เป็นประโยชน์อย่างที่เข้าใจกันมาก
สาโรช บัวศรี (2514 : 21-22) ได้กล่าวว่า ในการจัดการศึกษาหรือจัดหลักสูตรต้องอาศัยพื้นฐานหลัก 5 ประการ คือ
1. พื้นฐานทางปรัชญา
2. พื้นฐานทางจิตวิทยา
3. พื้นฐานทางสังคม
4. พื้นฐานทางประวัติศาสตร์
5. พื้นฐานทางด้านเทคโนโลยี
จะเห็นได้ว่าข้อมูลที่นำมาศึกษาเพื่อพัฒนาหลักสูตรมีมากมายหลายด้านสำหรับประเทศไทยควรจัดลำดับข้อมูลพื้นฐานที่สำคัญในด้านต่างๆ ดังต่อไปนี้
1. สังคมและวัฒนธรรม
2. เศรษฐกิจ
3. การเมืองการปกครอง
4. สภาพปัญหาและแนวทางการแก้ไขปัญหาในสังคม
5. พัฒนาการทางเทคโนโลยีสภาพสังคมในอนาคต
6. บุคคลภายนอกและนักวิชาการแต่ละสาขา
7. โรงเรียน ชุมชน หรือสังคมที่โรงเรียนตั้งอยู่
8. ประวัติศาสตร์การศึกษาและหลักสูตร
9. ธรรมชาติของความรู้
10. ปรัชญาการศึกษา
11. จิตวิทยาa
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น